Η αξία των αρνητικών συναισθημάτων
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε την τάση να προσπαθούμε να αποφύγουμε τη θλίψη, τον πόνο και γενικά τα αρνητικά συναισθήματα, σχεδόν ενστικτωδώς. Αν κοιτάξουμε λίγο γύρω μας, θα παρατηρήσουμε πόσο συχνά ακούμε κάποιους ή και τον ίδιο μας τον εαυτό, να προσπαθούν να παρηγορήσουν κάποιον λέγοντας του να σταματήσει να στεναχωριέται, να προσπαθήσει να ευθυμήσει, πως δε χρειάζεται να κλαίει, λες και η στεναχώρια είναι κάτι κακό που πρέπει να αποφεύγουμε. Μοιάζει λες και φοβόμαστε να νιώσουμε θλίψη.
Σίγουρα η θλίψη και η στεναχώρια δεν είναι ευχάριστα συναισθήματα. Όμως εξίσου σίγουρο είναι πως δεν είναι κακά συναισθήματα. Γιατί δεν υπάρχουν κακά και καλά συναισθήματα. Υπάρχουν μόνο θετικά και αρνητικά. Και για να έχει η ζωή μας νόημα, και να μπορέσουμε να τη ζήσουμε στο έπακρο, τα χρειαζόμαστε και τα δύο.
Η θλίψη πρόκειται για ένα ζωντανό συναίσθημα που εξυπηρετεί, μεταξύ άλλων, στο να μας υπενθυμίζει τι έχει σημασία για εμάς και τι δίνει νόημα στη ζωή μας. Είναι πολύ μεγάλο προσόν για κάποιον να μπορεί (και να επιτρέπει στον εαυτό του) να αναγνωρίζει τα συναισθήματα του και να τα βιώνει, γιατί με αυτό τον τρόπο μπορεί να μένει συνδεδεμένος με τον ίδιο του τον εαυτό και να αυξάνει παράλληλα την ικανότητα του να προσαρμόζεται στην πραγματικότητα και σε ό,τι τον περιβάλλει. Από την άλλη, έχουμε τους ανθρώπους που στην προσπάθεια τους να αποφύγουν τον πόνο, καταπιέζουν τα συναισθήματα τους, ή τα καμουφλάρουν, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε ακόμη πιο έντονα και σταδιακά μη διαχειρίσιμα αρνητικά συναισθήματα, ή ακόμη και στην κατάθλιψη. Άρα τι είναι αυτό που πραγματικά αποφεύγουμε;
Όλοι ερχόμαστε αντιμέτωποι με επώδυνες καταστάσεις, με δύσκολες σχέσεις, με απορρίψεις, αρρώστιες, απώλειες. Και σχεδόν όλοι κουβαλάμε μέσα μας παλιές πληγές και αναμνήσεις που είναι δύσκολο να διαχειριστούμε. Και μπορεί να νιώθουμε ή να φοβόμαστε πως η οποιαδήποτε μικρή ή μεγάλη στεναχώρια θα ανοίξει την πόρτα σε πληγές που δεν έκλεισαν ποτέ και έχουμε μάθει να κρύβουμε καλά μέσα μας. Και ίσως γι’ αυτό να προσπαθούμε επιμελώς να αποφεύγουμε να αισθανθούμε. Όμως αυτό το μόνο που μπορεί να πετύχει είναι να μας περιόριζει και να μας κρατάει δέσμιους του φόβου μας. Επειδή πληγωθήκαμε παλιά, μπορεί να μην αφήνουμε τους ανθρώπους να μας πλησιάσουν και να καταδικάζουμε τον εαυτό μας στη μοναξιά. Ή επειδή αποτύχαμε κάποτε, μπορεί να φοβόμαστε να κυνηγήσουμε τους στόχους μας. Και κάποιοι μπορεί να καταφεύγουν σε καταχρήσεις γιατί έχουν την ιδιότητα να μουδιάζουν τα συναισθήματα. Κι όλα αυτά στην προσπάθεια μας να προστατεύσουμε τον εαυτό μας. Όμως, το μόνο που τελικά καταφέρνουμε είναι να απομακρυνόμαστε από την ίδια τη ζωή. Και από κάθε πιθανότητα να νιώσουμε τελικά ευτυχισμένοι. Για να καταλήξουμε τελικά με αυτό που τόσο πολύ προσπαθήσαμε να αποφύγουμε: τον πόνο.
Γιατί δυστυχώς είναι αδύνατον να αποφεύγουμε συναισθήματα επιλεκτικά. Προσπαθώντας να απομονώσουμε τον πόνο, απομονώνουμε και τη χαρά. Και τα συναισθήματα τα χρειαζόμαστε όσο τίποτα. Κι όταν καταπιέζουμε τα αρνητικά μας συναισθήματα, χάνουμε την επαφή μας και με τα υπόλοιπα, τα «καλά». Ο μόνος τρόπος για να έχει η ζωή μας αληθινό νόημα και σκοπό είναι να αφήσουμε τον εαυτό μας να νιώσει. Όχι, επιλεκτικά. Να τα νιώσει και να τα επεξεργαστεί όλα. Γιατί μόνο έτσι μπορούμε να ζήσουμε τη ζωή μας στο έπακρο. Και μόνο έτσι μπορούμε να ζήσουμε πραγματικά ευτυχισμένοι. Ακόμη κι αν αυτό σημαίνει πως πρέπει κάποιες φορές να πονέσουμε και να υποφέρουμε. Είναι το μικρό τίμημα που πρέπει να πληρώσουμε αν θέλουμε να ζήσουμε πραγματικά.